เราจะได้ยินสุภาษิตจีนกันอยู่แต่เด็กว่า “เสื่อผืนหมอนใบ” รู้หรือไม่ว่า ถ้าจะถามถึงสินค้าที่เป็นแฮนเมด คู่บ้านคู่เมือง สำหรับคนไทยแล้วละก็ หนึ่งในนั้นต้องมีเสื่ออยู่แน่นอน วันนี้เราจะพาย้อนรอยกลับไปดูประวัติของเสื่อกัน

สำหรับประวัติความเป็นมาของเสื่อในประเทศไทย จุดเริ่มต้นนั้นมาจาประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงที่มาช่วงสมัย กรุงศรีอยุธยา และ กรุงรัตนโกสินทร์

ซึ่งปรากฏอยู่ในบทพระรายนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ

มีการนิพนธ์ไว้ในเอกสาร คราวเสด็จพระราชดำเนินประพาสหัวเมืองฝั่งตะวันออกที่เมืองจันทบุรี ในราว พ.ศ. 2450

การทำเสื่อญวนนั้น ตามธรรมดาเชื้อชาติญวนนับว่าเป็นผู้ที่มีความชำนิชำนาญในการพลิกแพลงจัดทำยิ่งกว่าบุคคลชาติไทยด้วยกัน ซึ่งพวกนักบวชชีแห่งสำนักวัดโรมันคาทอลิคด้วยแล้วก็เกือบจะต้องนับว่าเขามีความรู้ความชำนาญมากที่สุด

ฉะนั้นเสื่อจันทบุรีที่มีลวดลายลักษณะดอกดวง งดงาม หรือจะเป็นภาพสัตว์ต่างๆ ตลอดจนแม้ที่สุดจะประดิษฐ์ เป็นตราอาร์มของรัฐบาล ดังเช่น รูปช้าง รูปครุฑ เหล่านี้ เขาจะทำได้เป็นอย่างดี นอกจากเขาจะทำเป็นเสื่อสำหรับใช้ธรรมดาแล้วในเวลานี้พวกช่างทอเสื่อยังได้ประดิษฐ์เป็นภาชนะเครื่องใช้ต่างๆ อีกหลายอย่าง ดัง

เช่น การทำกระเป๋าเสื่อชนิดใส่เสื้อผ้า สิ่งของเบ็ดเตล็ดต่างๆ จนถึงขนาดเล็กใส่สตางค์เป็นที่สุด หรือจะทำเป็นหมอนอิง เบาะ เก้าอี้ โดยจะผลิตเป็นลวดลายขนาดใดๆก็ย่อมจัดทำได้สุดแต่ผู้ต้องการ จะให้ทำ เขาก็รับจัดทำให้ทั้งนั้น นับได้ว่าสินค้าเสื่อกับกระเป๋าเหล่านี้ เป็นสินค้าสำคัญของชาวจันทบุรี อีกประเภทหนึ่ง (หลวงสาครคชเขตต์ .2515 : 259 – 262) 

และที่เราจะรู้จักกันดีเลยคือ เสื่อกก เป็นเสื่อที่ถูกผลิตขึ้นจาก ต้นกก เป็นพืชที่มีลำต้นและดอก เจริญงอกงามได้ดีในประเทศไทย

นอกจากนั้นยังมีการนำต้นกกประเภทต่างๆมาทำอีกด้วย

สำหรับเสื่อกกแล้ว ในหมู่บ้านต่างๆ ทุกภูมิภาคทั่วประเทศไทย จะมีการทดเสื่อ ตามลักษณะ และลวดหลายต่างๆ ของวัสดุที่สามารถนำมาใช้ทอเสื่อได้ ตามรอบๆหมู่บ้านของแต่ละจังหวัด ซึ่ง สามารถนำมาย้อมสี และทอออกมาให้เป็นผืน ทำเป็นลวดลายหลากสีได้

สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวัน ทั้งปูลาดรองการนั่ง หรือ นอน พกพาไปจัดงานกิจกรรมต่างๆ ทานอาหาร ตลอดจนการเปลี่ยนบรรยากาศในบริเวณบ้าน ให้เป็นที่น่านั่งได้ง่ายๆกันทั้งครอบครัว

เชื่อว่านอกจากทุกคนจะรู้ประวัติเสื่อกันแล้ว คงจะเริ่มต้นใช้เสื่อเพื่อทำกิจกรรมนอกบ้านกันมากขึ้น และแน่นอนว่า ยุคสมัยเปลี่ยนไปอะไรๆก็ย่อมเปลี่ยนแปลงพัฒนา และสร้างความแตกต่างสะดวกสบายได้มากขึ้นเพื่อการใช้งาน